Giỏ hàng

"Prền bơtang"- Món ăn "thương hiệu" vùng cao.

Trong đa phần các món ăn truyền thống của người Cil. Cà đắng da trâu, cà đắng cá khô là 2 món được ưa chuộng nhất. Thông thường da trâu nấu với cà đắng thường chỉ dùng để tiếp đãi khách quý vì cần đến hơn 1 ngày để chuẩn bị. Da trâu được gia đình giữ lại sau những lần hiến sinh hoặc được gia đình khác hiến sinh trâu và chia lại. Sau khi làm sạch lớp mỡ phía trong da, da sẽ được gác trên bếp lửa.

"Prền bơtang" nghĩa là gì? Đặc điểm nhận diện.

"Prenn”, đọc là P-rền theo tiếng Cil K’ho nghĩa là “Cà”, một loại quả dại mọc rất nhiều ở vùng đất cao nguyên. Chính Prenn làm nên cái tên con đèo nổi tiếng là cửa ngỏ bước vào Đà Lạt (Đèo Prenn). “Bơtăng” đọc là “b-tăng” nghĩa là “đắng”.
 
Đặc sản cà đắng mọc dại bên đường ở Tây Nguyên
Chùm trái cà đắng (hình: sưu tầm)
Kích thước của quả cà chỉ bằng đầu ngón tay, vỏ màu xanh, ruột nhiều hạt, phần cuống có nhiều gai nhọn. Cây ra hoa kết trái từ tháng 3 đến tháng 10 (âm lịch) trái rộ nhất là từ tháng 5 trở đi. Đúng như tên gọi, loại cà này có vị đăng đắng khá là đặc trưng, được người dân chế biến theo nhiều cách khác nhau. Các cư dân bản địa như người Cil K'ho, Ê-đê, Giá Rai... thì xem cà đắng như món ăn không thể thiếu trong đời sống của mình.
 
"Prền bơtang" - Không chỉ là món ăn mà còn là văn hóa bản địa.

Trong đa phần các món ăn truyền thống của người Cil. Cà đắng da trâu, cà đắng cá khô là 2 món được ưa chuộng nhất. Thông thường da trâu nấu với cà đắng thường chỉ dùng để tiếp đãi khách quý vì cần đến hơn 1 ngày để chuẩn bị. Da trâu được gia đình giữ lại sau những lần hiến sinh hoặc được gia đình khác hiến sinh trâu và chia lại. Sau khi làm sạch lớp mỡ phía trong da, da sẽ được gác trên bếp lửa. 

Chính hơi nóng, muội than sẽ bao bọc lấy miếng da và giữ miếng da tách biệt khỏi môi trường bên ngoài. Miếng da có thể được giữ từ vài năm đến vài mươi năm tùy theo gia đình. Khi có dịp khách quý đến nhà hoặc dịp tiệc tùng kỷ niệm, da trâu sẽ được mang ra, chà sạch mụôi than bằng bùi nhùi để lộ lớp da vàng coong bên trong, sau đó sẽ được mang ra nướng trên lửa than và giã mềm bằng rìu/ búa. Mang đi hầm miếng da ít nhất 24 tiếng trong nước sôi liên tục để giải phóng gelatin trong da. 

Cà đắng nấu da trâu - Ảnh 2.

Hình: Canh cà đắng da trâu (Nguồn: Báo Người Lao Động)

Vào ngày tiếp khách, mọi người sẽ hái cà đắng và giã cùng với muối, ớt, tỏi. Việc giã cà sẽ giúp "giải phóng" vị đắng từ trong ruột. Cà giã nhuyễn đem trộn cùng muối, ớt, tỏi tạo nên một thứ muối chấm đặc trưng. Cả hỗn hợp sẽ được đổ vào nồi da trâu đã hầm từ ngày hôm qua và nấu sôi lại thêm 20 phút nữa rồi nêm nếm, thêm hành lá để tăng thêm hương thơm cho món canh. Vị đắng nhưng thanh từ cà đắng, cay nồng từ tỏi ớt, béo ngậy từ da trâu sẽ kích thích vị giác của thực khách. Thường cà đắng da trâu sẽ được dọn ra vào cuối bữa ăn. Khi đó mọi người ngồi quây quần quanh những ghè rượu và cùng húp chén canh "cà đắng da trâu" thơm - nóng - sền sệt để phần tiếp của tiệc kéo dài không dứt...

Ngoài da trâu, người Cil còn dùng cá khô để nấu chung với cà đắng. Cá làm khô thường là Ca Srăng (cá trắng) hoặc Ca liêr lố (cá lau kiếng) sống ở suối. Hàng năm khi chuẩn bị vào mùa khô, cá cũng đã có kích thước tương đối, người ta đi vào suối, làm những cái bẫy cá bằng cách xếp đá lại. Cá bắt lên cũng được gác lên giàn và xông khói tại chỗ, kế bên bờ suối. Thường 1 chuyến đi làm cá kéo dài cả 4-5 ngày có khi là gần 2 tuần.

danocado
Cà đắng cá khô (Hình: Khoa học và phát triển)
 
Cà Đắng là đối với người K'Ho thì là món ăn rất quen thuộc và rất tốt cho người đau ốm. Có người nói vị đắng này giúp tiêu mỡ độc, phòng bệnh tiểu đường,...Nếu giã cà Đắng với gạo rồi nấu cháo thì cháo cà vừa ngọt vừa có vị hơi đắng. Người già rất thích ăn loại này, thậm chí có người già chỉ nấu cà không, mà không cần cho gia vị gì, chắc để được ăn hương vị thô mộc như vậy.
 
"Prền bơtang"  - Một trong những "Signature" của Tropical Trekking.
Cùng với Cafe K'ho, Muối Leilu,... thì "Prền bơtang" là một trong những điểm nổi bật trong những bữa ăn "mùa nào món đó, vùng nào món đó" của Tropical Trekking. Nếu bạn tham gia chuyến hành trình trải nghiệm tại Làng Dong Knoh hay Con đường thợ săn - Dong Iar Jieng - Yo Dou vào những tháng trái nở rộ thì là lúc thưởng thức món "canh cá khô/da trâu cà đắng" rồi đó.
 
Món ăn cũng sẽ được chính tay các chị, các mẹ người Cil - K'ho cho bữa ăn khi bạn kết thúc chuyến hành trình 4 đêm 3 ngày. Đó không chỉ là lời chúc mừng mà còn là lời tri ân vì bạn đã dành thời gian để đến và "sống" cùng núi cùng rừng cùng người K'ho ở làng Dong Knoh.
 
Ngoài ra, nếu về tới phố vẫn nhớ hương vị món này thì đừng ngần ngại liên lạc với Tropical Trekking để "đặt hàng" nhé!
 
 
back to top